آغاز آفرینش انسان وچگونگی آن، از جمله مباحث مهمی میباشد که در کتابهای آسمانی و قرآن کریم، مجال طرح یافته است.
از بررسی داستان آفرینش انسان در کتابهای آسمانی میتوان به نگرش آنها در باب انسان و مسائل انسانشناسی دست یافت: توان او برای رشد و تعالی، میزان آسیبپذیری از وسوسههای شیطانی، امکانات و استعدادهای نهفته در او، راهزنان و راهبران وی در زندگی و... .
قرآن کریم ، همچون دیگر کتابهای آسمانی، در چندین سوره، به این قضیه پرداخته و موضوعات و مسائل فراوانی را طرح کرده است، از قبیل: خلافت انسان، سجده فرشتگان، دمیدن روح الهی در آدمی، خلقت همسر برای آدم، اسکان در بهشت، عصیان، توبه، هبوط، سرپیچی شیطان وعداوت وی با آدم، تعلیم اسماء به آدم و ... .
اما پرسشهایی هم وجود دارد که کتابهای آسمانی، به اجمال از آنها گذشتهاند:
حقیقت اسماء و کلمات، درخت ممنوع، مکان بهشت آدم: در زمین یا ... ، انسان، جانشین خدا در زمین، یا جانشین انسان در زمین ، عصیان آدم و ناسازگاری آن با عصمت، علت عدم بازگشت آدم و حوا به بهشت پس از توبه ...
مفسران در تفسیر این آیات و تحلیل مسائل مطرح شده و پاسخ به شبهات و ایرادها راههای مختلفی را دنبال کردهاند:
مشهور مفسران با حفظ ظواهر و تاریخی دانستن داستان، به تجزیه و تحلیل آن پرداخته و با تکلّف، برخی شبهات را پاسخ گفتهاند.
برخی دیگر، با نوعی گرفتن آدم(ع) تحلیل خاصی از آیات ارائه کردهاند.
و بالاخره پارهای از مفسران، با تمثیل دانستن حادثه و سمبولیک گرفتن داستان، سلوکی دیگر انتخاب کردهاند.
در این مقال، برآنیم تا نظریه سوم را که مختار علامه طباطبایی در تفسیرقیم المیزان است، تشریح کنیم و ایرادهایی که برآن وارد شده ، نقد و بررسی کنیم.
تعداد صفحات:16
